“Alle foutgevoelige handelingen rondom het opslaan, toedienen, distribueren en registeren van geneesmiddelen in de zorg minimaliseren.“
Wat is medicatieveiligheid?
Medicatieveiligheid verwijst naar het voorkomen van fouten in het proces van opslag, distributie, toediening en registratie van medicijnen in de zorg. Het doel is om de risico’s op medicatiefouten zo veel mogelijk te beperken en zo de veiligheid van de patiënt te waarborgen.
Fouten kunnen ontstaan op verschillende momenten in het medicatieproces — van onjuiste opslag en verkeerd labelen tot foutieve doseringen of gebrekkige documentatie. Daarom draait medicatieveiligheid niet alleen om het medicijn zelf, maar om het hele systeem eromheen.
De exacte invulling van medicatieveiligheid verschilt per zorgsetting:
-
In de thuiszorg is de verantwoordelijkheid afhankelijk van de verblijfsituatie. Woont de cliënt zelfstandig thuis? Dan ligt de verantwoordelijkheid bij de cliënt zelf.
-
In zorginstellingen, zoals verpleeghuizen of ziekenhuizen, ligt de verantwoordelijkheid bij de zorgverlener. Hier is het correct beheren en toedienen van medicatie onderdeel van professionele zorgverlening.
Een belangrijk aandachtspunt is dat deze verantwoordelijkheid niet altijd geldt voor het transport van medicatie — dit wordt vaak afzonderlijk geregeld via apotheken of externe partijen.
Door het verbeteren van medicatieveiligheid kunnen fouten worden voorkomen, de kwaliteit van zorg worden verhoogd en de kans op schade voor patiënten aanzienlijk worden verlaagd.
Samen werken aan medicatieveiligheid in de praktijk
Medicatieveiligheid in de zorg is een complex en foutgevoelig proces. Het toedienen en rondbrengen van medicijnen vereist niet alleen nauwkeurigheid, maar ook structuur en ondersteuning vanuit slimme systemen. Menselijke fouten zijn helaas onvermijdelijk — juist daarom is het essentieel om processen te ondersteunen met technologie die risico’s verkleint.
Bij Logimedical zetten we ons actief in om medicijnincidenten te verminderen. We doen dit door te luisteren naar de signalen en wensen van zorgprofessionals op de werkvloer. Die inzichten vormen de basis voor de ontwikkeling van innovatieve hulpmiddelen die medicatieveiligheid verhogen en de werkdruk verlagen. Onze oplossingen helpen zorgverleners efficiënter te werken, met als belangrijkste winst: meer tijd en aandacht voor de patiënt.
Elk jaar besteden we speciale aandacht aan de Dag van de Medicatieveiligheid, een belangrijk moment om bewustwording te vergroten en kennis te delen. In 2021 beantwoordden we de hele dag live vragen van zorgprofessionals — van praktische adviezen zoals “Wat kan ik als verpleegkundige doen om medicatieveiligheid te verbeteren?” tot productgerichte vragen zoals “Welke hulpmiddelen zijn geschikt om snel stappen te zetten richting veilig medicatiebeheer?”
Richtlijnen voor medicatieveiligheid.
Naast innovatieve producten zijn er binnen de zorgsector ook richtlijnen opgesteld die de foutgevoeligheid rondom deze processen moeten verbeteren. Hoe kun je de medicatieveiligheid verbeteren? Onderstaand hebben we 4 punten uitgelicht waarin meermaals fouten worden gemaakt, en hoe deze gemaakt worden.
Wil je meer informatie ontvangen omtrent het verbeteren van de medicatieveiligheid? Neem eens vrijblijvend contact met ons op. We geven je graag advies op maat. Klik op de onderstaande knop om contact op te nemen met ons!
Werkinstructie medicatieveiligheid volgens IGZ-richtlijnen.
Om medicatiefouten te voorkomen, heeft de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) een landelijke kwaliteitsstandaard opgesteld voor het veilig omgaan met medicatie in de zorg. Deze werkinstructie medicatieveiligheid is bedoeld om zorgverleners te ondersteunen bij iedere stap binnen het medicatieproces — van voorschrijven en verstrekken tot het toedienen van geneesmiddelen.
De kern van deze richtlijn is het volledig documenteren van alle handelingen rondom medicatie. Op deze manier kunnen apothekers, artsen, verpleegkundigen en andere betrokken zorgprofessionals altijd terugvallen op een duidelijke vastlegging van het proces. Dit verhoogt de transparantie én de patiëntveiligheid.
Het proces stap voor stap:
-
Medicatieverificatie:
Het proces start met een correcte controle van de huidige medicatie van de patiënt. Dit is essentieel om interacties, dubbelmedicatie of fouten in dosering te voorkomen. -
Voorschrijven en beoordeling:
Een arts of voorschrijver beoordeelt vervolgens of de bestaande of nieuwe medicatie passend is voor de situatie van de patiënt, waarna deze officieel wordt voorgeschreven. -
Levering en controle door de apotheek:
De apotheker verzorgt de uitlevering en bewaakt het medicatieproces binnen de apotheek. Daarbij bepaalt de apotheker of een medicatieafspraak of een verstrekkingverzoek nodig is. Indien dit niet nodig is, wordt de juiste hoeveelheid medicatie verstrekt aan de patiënt of diens wettelijke vertegenwoordiger.
Toediening: wie draagt de verantwoordelijkheid?
De verantwoordelijkheid voor het toedienen van medicatie hangt nauw samen met de verblijfssituatie van de patiënt. Wanneer een patiënt zelfstandig thuis woont, ligt de verantwoordelijkheid voor het juist innemen van de medicatie in principe bij de patiënt zelf. In situaties waarbij de patiënt is opgenomen in een zorginstelling — zoals een ziekenhuis, verpleeghuis of woonzorgcentrum — wordt de verantwoordelijkheid overgedragen aan de zorgverlener.
Deze rolverdeling is een essentieel onderdeel van de richtlijn voor medicatieveiligheid. Het stelt zorgorganisaties in staat om processen beter in te richten, toezicht te houden op de juiste medicatietoediening en zo de kans op fouten aanzienlijk te verkleinen. Het document op basis van kwaliteitsonderzoek medicatieveiligheid van het IGZ is hier in te lezen.
De Regel van 5: basis voor veilige medicatietoediening.
Een belangrijk onderdeel van elk protocol voor medicatieveiligheid is de zogeheten Regel van 5, ook wel bekend als de 5 J’s van medicatie. Deze vuistregel helpt zorgverleners om medicatie op een veilige, gecontroleerde manier toe te dienen en medicijnincidenten te voorkomen. Vooral bij risicovolle medicatie is een dubbele controle onmisbaar.
De Regel van 5 stelt dat bij elke medicijntoediening de volgende vijf vragen moeten worden beantwoord:
-
Is dit het juiste medicijn?
-
Is dit de juiste patiënt?
-
Is dit het juiste tijdstip voor toediening?
-
Is dit de juiste dosering en hoeveelheid?
-
Wordt de juiste toedieningswijze gebruikt?
Het lijkt misschien vanzelfsprekend, maar juist in drukke zorgomgevingen is een bewuste check op deze punten essentieel. Kleine fouten kunnen grote gevolgen hebben.
Naast deze vijf controlepunten is het belangrijk om ook aandacht te besteden aan de houdbaarheid van medicatie. Medicijnen die over de datum zijn kunnen hun werkzaamheid verliezen of zelfs schadelijk zijn voor de patiënt. Zorg daarom altijd dat de houdbaarheidsdatum wordt gecontroleerd vóór toediening.
Ook hygiëne speelt een belangrijke rol in medicatieveiligheid. Het dragen van sieraden tijdens het klaarmaken of toedienen van medicatie wordt sterk afgeraden. Ringen, armbanden of horloges kunnen bacteriën bevatten die — direct of indirect — in contact komen met de medicatie. Zeker bij kwetsbare of ernstig zieke patiënten kan dit tot infecties leiden.
Tot slot is open communicatie binnen het zorgteam van grote waarde. Bespreek regelmatig praktijkervaringen rondom medicatieveiligheid met collega’s. Door casussen en situaties samen te evalueren tijdens bijvoorbeeld teamoverleggen, kunnen leerpunten worden gedeeld en protocollen verder worden aangescherpt. Samen werken aan een veilige zorg begint met kennisuitwisseling op de werkvloer.
Hulpmiddelen voor medicatieveiligheid in iedere zorgomgeving
Het verbeteren van medicatieveiligheid begint bij de juiste hulpmiddelen. Bij Logimedical vind je een breed assortiment aan producten die zorgprofessionals ondersteunen bij het veilig opslaan, klaarmaken en toedienen van medicatie. Al onze producten zijn ontwikkeld met oog voor veiligheid, gebruiksgemak en maatwerk.
Veilig medicijnbeheer met slimme wagens
Ben je op zoek naar een veilige medicijnwagen? Bekijk dan ons uitgebreide assortiment in de webshop. Denk aan modellen met:
-
Sleutelslot
-
PIN-code beveiliging
-
Biometrisch slot op basis van vingerafdruk
Deze geavanceerde slotsystemen zorgen ervoor dat alleen bevoegde zorgmedewerkers toegang hebben tot medicatie en medische benodigdheden. Daarmee verklein je de kans op medicatiefouten of ongeautoriseerd gebruik.
Themawagens op maat
Naast medicijnwagens biedt Logimedical ook diverse specialistische zorgwagens voor toepassingen zoals:
-
Operatie- en sedatiewagens
-
Reanimatiewagens
-
Gipskamerwagens
Elke wagen is volledig te configureren op basis van de wensen en workflows van jouw afdeling. Of het nu gaat om een ziekenhuis, revalidatiecentrum of woonzorglocatie — wij zorgen voor een passende oplossing die aansluit bij de dagelijkse praktijk.
Ondersteuning voor thuissituaties en kleinschalige zorg
Ook in de thuiszorg of kleinschalige woonvoorzieningen is veilig medicijngebruik van groot belang. Logimedical biedt praktische hulpmiddelen zoals automatische en handmatige pillenvergruizers, waarmee het vermalen van medicatie op een veilige manier kan worden uitgevoerd. Handmatig breken of pletten van pillen kan namelijk leiden tot lichamelijk letsel of blootstelling aan schadelijke stoffen. Onze oplossingen zijn ontworpen om deze risico’s te minimaliseren.
Garantie en service
Alle producten van Logimedical worden geleverd met ruime garantietermijnen en uitgebreide onderhoudsopties. Zo ben je verzekerd van betrouwbare hulpmiddelen én langdurige ondersteuning.
🔍 Ontdek ons volledige aanbod en zie hoe onze producten bijdragen aan een veilige en efficiënte zorgomgeving in jouw organisatie. Bezoek de Logimedical webshop voor meer informatie.
Vragen over medicatieveiligheid
Als zorgverlener heb je waarschijnlijk veel vragen rondom medicatieveiligheid. Logimedical zet de meest voorkomende vragen omtrent medicatieveiligheid en hulpmiddelen voor je op een rijtje.
Zelftest medicatieveiligheid
Wil je snel en eenvoudig testen hoe je presteert op het gebied van medicatieveiligheid? Doe dan nu de gratis online zelftest van Logimedical. Deze korte e-learning of mini-cursus geeft je direct inzicht in wat je al goed doet — én waar nog verbeterpunten liggen.
De zelftest medicatieveiligheid is geschikt voor alle zorgprofessionals: van verzorgende tot verpleegkundige. Zo werk je actief aan het verhogen van patiëntveiligheid én je eigen deskundigheid.
Start de test en ontdek jouw score.
Heeft u vragen?
Wij ontvangen ze maar al te graag.
"*" geeft vereiste velden aan